Maar waaruit bestaat voorzienigheid? Het is meer dan alleen vooruit zien wat er gaat gebeuren. He is ook niet dat Gods leiding over dingen in de dingen zelf opgaat en zo in een contigent, dat wil zeggen om het even(een minder sterk woord dan toevallig, denk ik) wereld resulteert. God bestuurt deze wereld actief.
Dit bestuur gaat over alle dingen. God heeft niet natuurwetten ingesteld om er daarna Zijn handen vanaf te trekken. als dat waar was dan zouden bijvoorbeeld de seizoenen ieder jaar op precies dezelfde manier verlopen. En ook als we alle ingewikkeldere factoren van het klimaat meenemen dan zouden we nog geen wetmatigheden op grotere termijn kunnen onderscheiden, om maar Calvijn bij te vallen. In de Bijbel staat vaak dat God Zelf regen of droogte geeft, als dit niet handelen van God is, kunnen we hierin niet Gods oordeel of gunst zien. N.B.: voorzienigheid wordt hier aan Gos oordeel of zegen gekoppeld, een Bijbels gegeven dat in onze tijd volgens mij minder speelt. Ik ben benieuwd of dit nog wordt uitgewerkt later.
Met een paar Bijbelteksten laat Calvijn zien dat ook menselijk handelen onder de voorzienigheid valt. Het gaat er niet om dat de mens in beweging wordt gezet door de mens, maar de mens handelt ook zoals God dat wilt.
Ook afzonderlijke gebeurtenissen worden door God bestuurt. Gods almacht wordt vaak gekoppeld aan buitengewone gebeurtenissen buiten de orde van de natuur om. Maar Calvijn beweert juist dat de gewone gang van zaken ook door God bestuurd wordt. Gods almacht richt zich niet allen op de natuurlijke orde om deze in stand te houden, maar ook het bijzondere doel dat ieder schepsel op zich heeft. Heel de schepping staat as het ware te wachten op Zijn bevel.
Dit roept wel wat vragen op natuurlijk, en misschien nog erger, een fatalistisch wereldbeeld. Het woord stoïcijns kan al bij iemand opgekomen zijn, en aangezien Calvijn verder gaat met een stuk om het verschil tussen zichzelf en de Stoïcijnen duidelijk te maken. Het verschil zit in Gods actief en betrokken handelen en niet een keten van oorzaak en gevolg, zoals de Stoïcijnen dachten. Dat is een verwijt dat Augustinus ook al eens is gemaakt. Hij citeert Augustinus dan ook uitvoerig om te laten zien dat Gods wil de drijvende kracht achter alles was. Zelfs als God iets toelaat, is dat Zijn actieve wil.
Zo, bij mij is in ieder geval alle D.V.'s op alle communicatie weer eens stevig afgestoft. Geloof niet in toeval, geloof in God.
Morgen lezen we Boek I.16.9 - I.17.2
Geen opmerkingen:
Een reactie posten